da / de

da / de
bağ.
1) Daha önce geçmiş bir cümle veya eş görevli öge ile sonraki arasında "-den başka" anlamıyla ilişki kuran bir söz

Bu adamın kim olduğunu o da öğrenmişti.

- R. N. Güntekin
2) Azarlama, yalvarma, küçümseme, yakınma, övme anlamlarında iki cümleyi bağlayan bir söz

İş bulamayanlar kahveden de dürülüp çıkarılırlarsa bilmem artık nereye giderler?

- R. N. Güntekin
3) "Dahi" anlamında kullanılan bir söz

Gözün aydın sen de sınıfı geçmişsin.

4) Karşıt anlamlı cümleleri pekiştirerek bağlayan bir söz

Bütün yıl gezmiş de şimdi iş bulmaya kalkışmış.

5) Şart bildiren fiillerden sonra "bile" anlamına gelerek şartın geçerli olmadığını anlatan bir söz

Artık gönlümü alsa da değeri yok.

Yatakları, yorganları bile kıt ise de hasta çocuğa yerimiz yok diyecek değiller ya.

- M. Ş. Esendal
6) Bazı birleşik cümleleri "ama, fakat" anlamıyla birbirine bağlayan bir söz

Allah'ımı sever gibi seviyorum da ... da'sı önemli, çünkü daha askerlik yapacağım.

- M. Uyguner
7) Bazı edat, bağlaç ve zarflardan sonra gelerek anlamı güçlendiren bir söz

Şimdi, yalnız yorgun değil, biraz da dalgın görünüyordu.

- Y. K. Karaosmanoğlu

O kadar da soğuk yok.

Savunması hiç de yeterli değil.

8) Kendisinden önceki fiili zarf-fiil durumuna sokan bir söz

Çalıştı da başardı. Evine uğramış da kendisini görmüş.

9) -erek, -ip ekli zarf-fiillerden sonra kullanılırsa temel fiilin oluş biçimini, önermenin nasıl oluştuğunu anlatan bir söz

Burası süpürülerek de temizlenir. Gidip de gelmemek, gelip de görmemek var.

10) Tekrarlanan iki ad, iki sıfat arasında kullanıldığında anlamı güçlendiren bir söz

Kadın da kadınmış ha!

11) Bir isteğe karşı olan fiili bağlamaya yarayan bir söz

Sınıfını geçsin de istediğini yapmaya hazırım.

12) Tekrarlanan fiiller arasında süreklilik bildiren bir söz

Bir kere ağzını açtı mı söyler de söyler. Gitmiş de gitmiş, gitmiş de gitmiş, sonunda yorulmuş.

13) Bir şeyin yerine geçebilen iki cümlenin fiillerini birbirine bağlayan bir söz

Onu almadım da bunu aldım. Sen otur da ben gideyim. Kâğıt kalacakmış da bana zarf verecekmişsiniz.

14) Tekrarlanan kelimelerin arasına girerek kuvvetli istek, direnme bildiren bir söz

Çocuk, satıcıyı görünce şeker de şeker, diye tutturdu.


Çağatay Osmanlı Sözlük. 2010.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”