- ya
- 1. ünl., Ar. yā
1) "Ey, hey" anlamlarında bir seslenme sözü
Yürü ya mübarek!
2) e. EvetBirleşik Sözler- yalelliAtasözü, Deyim ve Birleşik Fiiller- ya Allah- <- ya sabır2. bağ., Far. yā1) Şaşma, şaşkınlık bildiren bir sözYa bu adam kim?
2) Bir düşüncenin karşıtı düşünülürken kullanılan bir sözYetişirim diyorsun, ya yetişemezsen?
3) Gereklik ve onay bildiren cümlelerde yargının onaylandığını bildiren bir sözBiz de gelelim mi? -Gelin ya.
4) Dilek ve geniş zaman kiplerinde yargıyı güçlendiren bir sözBu, söylenecek söz mü? -Söylenir ya. Azıcık yardımcı olsa ya.
5) Bilinen, görülen, hatırlanıp anlatılan bir olay dolayısıyla da sorulan başka bir konu için kullanılan bir sözSen geldin, ya Ahmet? Siz karnınızı doyurdunuz, ya ben ne yapayım?
6) Bir düşüncede sıra ile yer alan ayrı cins ögelerden biri ötekilerden üstün görüldüğünde "hele, özellikle" anlamlarında kullanılan bir sözO çocuğun terbiyesine, zekâsına, çalışkanlığına diyecek yok, ya inceliği. Fırtına kırdı, döktü, yıktı, ya o ağaçlara verdiği zarar.
7) Cevap niteliğinde olan cümlenin sonuna getirildiğinde asıl yargının arkadan gelen cümle ile anlatılacağını belirten bir sözFena oğlan değildir, değildir ya, yalnız bu sarhoşluğu var.
- M. Ş. Esendal8) Bazı çekimli zamanlardan sonra gelerek anlamı pekiştiren, kuvvetlendiren bir söz: Yediydin ya. Oturmuşum yaBirleşik Sözler- ya da- yahut- veya
Çağatay Osmanlı Sözlük. 2010.